Hibridni rat na Zapadnom Balkanu snažno utiče na Crnu Goru, preokrećući geopolitički poredak u ovom regionu u korist Rusije i Srbije. Posljednja dva izbora u Crnoj Gori bila su dovoljna da se potpuno promijeni politička struktura ove zemlje iz prozapadne u prorusku i prosrpsku. Očekuje se da će hapšenje Đukanovića biti jedan od onih udaraca koji će otvoreno potkopati crnogorsku državnost, okaljati proces nezavisnosti i članstva u NATO-u.
Autor: Agim Musliu – direktor Instituta za hibridne ratne studije “HOBOTNICA”
Crna Gora, na strateškoj raskrsnici orijentacije Istok-Zapad, između Rusije i Zapada, tek treba da se stabilizuje uprkos članstvu u NATO-u. U posljednje četiri godine, dva parlamentarna izbora bila su dovoljna da potpuno transformišu političku strukturu zemlje. Od zemlje sa jasnom prozapadnom orijentacijom, Crna Gora svakim danom sve više mijenja svoj kurs.
Čini se da je vrhunac promjene političkog kursa Crne Gore obilježeno hapšenjem bivšeg predsjednika i premijera Mila Đukanovića. Đukanović je od 1995. godine izgradio čvrste veze sa Zapadom, posebno sa SAD, što je kulminiralo proglašenjem nezavisnosti Crne Gore 2006. i članstvom u NATO-u 2017. Đukanovićevo potencijalno hapšenje dolazi nakon hapšenja poznatih antiruskih i antisrpskih ličnosti, uključujući Milivoja Katnića, Sašu Čađenovića i Veselina Veljovića. Katnić, bivši tužilac u pokušaju atentata na Đukanovića, zaključio je da je grupa ruskih nacionalista planirala da ubije premijera kako bi dovela opozicionu stranku na vlast.
Nedavno izručenje Crnoj Gori odbjeglog bankara Duška Kneževića, koji tvrdi da ima dokaze protiv Đukanovića, protumačeno je kao signal da se oko bivšeg predsjednika „steže omča“. Đukanović je ranije odbio da Britancima dozvoli kontrolu nad lukom Tivat i trgovinom cigaretama, kao i Rusima kontrolu nad lukom Bar u vojne svrhe. Čini se da ovo odbijanje nisu zaboravili Britanci, koji su možda iskoristili priliku Kneževićevog slučaja da poguraju Đukanovićevo hapšenje. Ova akcija bi mogla imati ozbiljne posledice, od koristi Rusiji i Srbiji na štetu Britanije i celog Zapada.
Đukanović i zagovornici nezavisnosti Crne Gore bili su primorani da poguraju proces crnogorske nezavisnosti naprijed pod nametanjem nedemokratskih kriterijuma koje je postavila Evropska unija. EU je, da prizna referendum i proglašenje nezavisnosti Crne Gore legitimnim, postavila kriterijume:
- Učešće mora biti preko 50% upisanih birača;
- Odluku o nezavisnosti Crne Gore moralo je podržati preko 55% birača.
Na izborima je učestvovalo 86,3% upisanih birača, pri čemu je za nezavisnost glasalo 55,5%, a protiv 44,5%. Ključni faktor u ispunjavanju kriterijuma preko 55% bili su Albanci koji žive u Crnoj Gori.
Nezavisnost i članstvo u NATO zatvorili su Srbiji i Rusiji mogućnosti za izlaz na Jadransko more. Nadalje, snažno protivljenje osamostaljivanju Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, koje je dovelo do pada Abazovićeve vlasti na inicijativu DPS-a Mila Đukanovića, skupilo je dovoljno neprijatelja među Srbima i Rusima.
Đukanović se dotakao tri ključna stuba za Rusiju, Srbiju i pravoslavnu crkvu:
- Strateški stub široke teritorijalne i ekonomske kontrole,
- Strateški stub izlaza na Jadransko more, i
- Stub nezavisnosti pravoslavne crkve sa eksteritorijalnim beneficijama u Crnoj Gori.
Crna Gora se strateški i prikriveno kreće ka Rusiji i Srbiji. Dok premijer zemlje održava sastanke s NATO-om, on zamjenjuje prozapadne ličnosti onima koji odgovaraju ruskim i srpskim interesima. Iako se izražava spremnost za napredovanje ka članstvu u EU, na terenu se preduzimaju mere za orijentaciju zemlje ka Srbiji i Rusiji institucionalnim putem. Glasajući u Generalnoj skupštini UN deklarativno za rezoluciju o uspostavljanju dana sjećanja na genocid u Srebrenici, predsjednik Skupštine Andrija Mandić tješi Srbiju i zalaže se za promjene u državnom ustavnom ustrojstvu Crne Gore.
Institut Octopus je kroz detaljnu studiju pažljivo analizirao geopolitičke i geostrateške rekonfiguracije koje se dešavaju u Crnoj Gori pod uticajem Rusije i Srbije. Kompletnu studiju možete pronaći klikom ovdje. Rezultati pokazuju da bi nedavni popis stanovništva u Crnoj Gori mogao promijeniti etničku ravnotežu, jer je rusko-srpski uticaj možda natjerao mnoge Crnogorce da se izjasne kao Srbi. Ovo bi moglo da transformiše Crnu Goru u državu sličnu Severnoj Makedoniji, sa federalizacijom poput Bosne i Hercegovine, stvaranjem udruženja za Srbe sa izvršnim nadležnostima, organizovanjem referenduma koji omogućava prosrpskim i proruskim opštinama da proglase nezavisnost ili se vrate Srbiji, i u najekstremnijem scenariju, menjanje geopolitičkih okolnosti i odnosa snaga koje bi dovele do pripajanja zemlje Srbiji. Srbiju čekaju i promene geopolitičkih prilika po pitanju Kosova, rekao je predsednik Vučić.
Podrška rezoluciji o genocidu u Srebrenici i Mandićeve izjave su vid strategije za nagrizanje crnogorskih institucija iznutra, dok je Vučić nedavno "kritizirao" Crnu Goru da podržava rezoluciju, pomenuo je proruske i prosrpske opštine poput Pljevalja, Herceg Novog itd. ., šaljući poruku da su institucionalna erozija, sukobi i svaka vrsta podrške taktike strategije stvaranja „Srpskog sveta“.
Podsjetimo, prilikom ustoličenja mitropolita u Cetinjskom manastiru Joanikija II pjevali su sveštenici i sam Joanikije II nacionalističke pjesme, naglašavajući povratak srpske vojske na Kosovo: “Kad se vojska vrati na Kosovo…!” . Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori i patrijarh srpski Porfirije bili su direktno uključeni u predpopisnu kampanju da se Crnogorci nateraju da se izjasne kao Srbi.
Dakle, preorijentacija Crne Gore može poprimiti formu sizifovog zadatka hapšenjem Mila Đukanovića. To bi ukaljalo sam čin proglašenja nezavisnosti ove zemlje i članstvo u NATO-u. Kao i 1918. godine, kada je ovu državu stvorila Srbija sa vladom koja bi izradila neka pravila, kamufliranim referendumom i parlamentom koji je proglasio zajednicu Crne Gore sa Srbijom, izgleda da se isto ponavlja i sada. Ali razlika je u tome što se to sada dešava pred očima Zapada, koji izgleda nesvjestan ili dezorijentisan o tome šta se zaista dešava na Zapadnom Balkanu.
Iluzije Zapada da bi „politika pomirenja“ prema Srbiji mogla da je vrati u zapadnu orbitu proizvode kontraefekte kao u slučajevima Hitlera i Putina.
Smirivanje prema Srbiji jača uticaj Kine i Rusije na Balkanu sve dok ne dođemo do tačke u kojoj će Zapad biti nemoćan da deluje.
