De hybride oorlog in de Westelijke Balkan heeft een zware impact op Montenegro, waardoor de geopolitieke orde in deze regio wordt omvergeworpen ten gunste van Rusland en Servië. De laatste twee verkiezingen in Montenegro waren voldoende om de politieke structuur van dit land volledig te veranderen van pro-westers naar pro-Russisch en pro-Servisch. De arrestatie van Đukanović zal naar verwachting een van de klappen zijn die de Montenegrijnse staat openlijk zullen ondermijnen en het proces van onafhankelijkheid en het NAVO-lidmaatschap zullen aantasten.
Auteur: Agim Musliu – Directeur van het Instituut voor Hybride Oorlogsstudies “OCTOPUS”
Montenegro, op het strategische kruispunt van Oost-West-oriëntatie, tussen Rusland en het Westen, moet zich ondanks zijn NAVO-lidmaatschap nog stabiliseren. In de afgelopen vier jaar zijn twee parlementsverkiezingen voldoende geweest om de politieke structuur van het land volledig te transformeren. Vanuit een land met een duidelijke pro-westerse oriëntatie verandert Montenegro elke dag meer en meer van koers.
Het hoogtepunt van de politieke koerswijziging van Montenegro lijkt te worden gemarkeerd door de arrestatie van voormalig president en premier Milo Đukanović. Sinds 1995 heeft Đukanović sterke banden opgebouwd met het Westen, met name met de VS, met als hoogtepunt de onafhankelijkheidsverklaring van Montenegro in 2006 en het NAVO-lidmaatschap in 2017. De mogelijke arrestatie van Đukanović komt na de arrestaties van bekende anti-Russische en anti-Servische figuren, waaronder Milivoje Katnić, Saša Čađenović en Veselin Veljović. Katnić, een voormalig aanklager bij de moordaanslag op Đukanović, was tot de conclusie gekomen dat een groep Russische nationalisten van plan was de premier te vermoorden om een oppositiepartij aan de macht te brengen.
De recente uitlevering van de voortvluchtige bankier Duško Knežević aan Montenegro, die beweert over bewijs te beschikken tegen Đukanović, werd geïnterpreteerd als een signaal dat “de strop steeds strakker wordt” rond de voormalige president. Đukanović had eerder geweigerd de Britse controle over de haven van Tivat en de sigarettenhandel toe te staan, evenals de Russische controle over de haven van Bar voor militaire doeleinden. Deze weigering lijkt niet te zijn vergeten door de Britten, die mogelijk de kans van de zaak van Knežević hadden aangegrepen om aan te dringen op de arrestatie van Đukanović. Deze actie zou ernstige gevolgen kunnen hebben en ten goede kunnen komen aan Rusland en Servië, ten koste van Groot-Brittannië en het hele Westen.
Đukanović en pro-onafhankelijkheidsaanhangers van Montenegro werden gedwongen het proces van de onafhankelijkheid van Montenegro vooruit te helpen onder het opleggen van ondemocratische criteria van de Europese Unie. Om het referendum en de onafhankelijkheidsverklaring van Montenegro als legitiem te erkennen, had de EU criteria opgesteld:
- De deelname moet meer dan 50% van de geregistreerde kiezers bedragen;
- Het besluit voor de onafhankelijkheid van Montenegro moest worden gesteund door ruim 551 miljoen kiezers.
Aan de verkiezingen namen 86,3% van de geregistreerde kiezers deel, waarvan 55,5% voor onafhankelijkheid stemde en 44,5% tegen. Een sleutelfactor bij het voldoen aan het criterium van meer dan 55% waren de Albanezen die in Montenegro woonden.
Onafhankelijkheid en NAVO-lidmaatschap sloten de kansen van Servië en Rusland op toegang tot de Adriatische Zee af. Bovendien verzamelde het sterke verzet tegen de onafhankelijkheid van de Servisch-Orthodoxe Kerk in Montenegro, dat leidde tot de val van de regering van Abazović op initiatief van de DPS van Milo Đukanović, voldoende vijanden onder Serviërs en Russen.
Đukanović raakte drie cruciale pijlers voor Rusland, Servië en de Orthodoxe Kerk:
- De strategische pijler van brede territoriale en economische controle,
- De strategische pijler van toegang tot de Adriatische Zee, en
- De pijler van de onafhankelijkheid van de Orthodoxe Kerk met extraterritoriale voordelen in Montenegro.
Montenegro beweegt zich strategisch en heimelijk richting Rusland en Servië. Terwijl de premier van het land ontmoetingen heeft met de NAVO, vervangt hij pro-westerse figuren door figuren die geschikt zijn voor de Russische en Servische belangen. Hoewel er uitdrukking wordt gegeven aan de bereidheid om vooruitgang te boeken in de richting van het EU-lidmaatschap, worden er in de praktijk maatregelen genomen om het land via institutionele middelen op Servië en Rusland te richten. Terwijl hij in de Algemene Vergadering van de VN declaratief stemde voor de resolutie tot instelling van een herdenkingsdag voor de genocide in Srebrenica, troost de voorzitter van de Vergadering, Andrija Mandić, Servië en werkt hij aan veranderingen in de constitutionele staatsstructuur van Montenegro.
Het Octopus Instituut heeft door middel van een grondige studie zorgvuldig de geopolitieke en geostrategische herconfiguraties geanalyseerd die in Montenegro plaatsvinden als gevolg van Russische en Servische invloeden. Het volledige onderzoek kunt u vinden door hier te klikken. De resultaten laten zien dat de recente volkstelling in Montenegro het etnische evenwicht zou kunnen veranderen, aangezien de Russisch-Servische invloed veel Montenegrijnen er mogelijk toe heeft aangezet zichzelf als Serviër uit te roepen. Dit zou Montenegro kunnen transformeren in een staat vergelijkbaar met Noord-Macedonië, met federalisering zoals Bosnië en Herzegovina, waardoor een associatie voor Serviërs met uitvoerende bevoegdheden zou ontstaan, een referendum zou worden georganiseerd dat pro-Servische en pro-Russische gemeenten de mogelijkheid geeft om de onafhankelijkheid uit te roepen of terug te keren naar Servië, en in het meest extreme scenario veranderen de geopolitieke omstandigheden en het machtsevenwicht die zouden leiden tot de annexatie van het land door Servië. Servië wacht ook op veranderingen in de geopolitieke omstandigheden met betrekking tot de Kosovo-kwestie, zoals president Vučić heeft verklaard.
Steun voor de genocideresolutie in Srebrenica en de verklaringen van Mandić zijn een vorm van strategie om de Montenegrijnse instellingen van binnenuit uit te hollen, terwijl Vučić onlangs Montenegro “kritiseerde” vanwege zijn steun aan de resolutie en pro-Russische en pro-Servische gemeenten noemde, zoals Pljevlja, Herceg Novi, enz. ., waarmee de boodschap wordt uitgezonden dat institutionele erosie, botsingen en allerlei soorten steun tactieken zijn van de strategie voor het creëren van de ‘Servische wereld’.
Bedenk dat toen de troonopvolging van de Metropoliet in het Cetinje-klooster, Joanikije II, plaatsvond, nationalistische liederen werden gezongen door priesters en Joanikije II zelf, waarbij de nadruk werd gelegd op de terugkeer van het Servische leger naar Kosovo: “Als het leger terugkeert naar Kosovo…!” . De Servisch-Orthodoxe Kerk in Montenegro en de Servische patriarch Porfirije zijn rechtstreeks betrokken geweest bij de pre-censuscampagne om de Montenegrijnen ertoe aan te zetten zichzelf tot Serviër uit te roepen.
De heroriëntatie van Montenegro zou dus de vorm kunnen aannemen van een Sisyphean-taak met de arrestatie van Milo Đukanović. Dit zou de daad zelf van de onafhankelijkheidsverklaring en het NAVO-lidmaatschap van dit land aantasten. Net als in 1918, toen dit land door Servië werd opgericht met een regering die enkele regels zou opstellen, een gecamoufleerd referendum en een parlement dat de unie van Montenegro met Servië uitriep, lijkt hetzelfde zich nu te herhalen. Maar het verschil is dat het nu gebeurt voor de ogen van het Westen, dat zich niet bewust lijkt of gedesoriënteerd lijkt over wat er werkelijk gebeurt op de Westelijke Balkan.
De illusies van het Westen dat een ‘verzoeningspolitiek’ jegens Servië het land weer in de Westerse sfeer zou kunnen brengen, veroorzaken tegeneffecten, zoals in het geval van Hitler en Poetin.
Verzoening met Servië versterkt de invloed van China en Rusland op de Balkan, totdat we een punt kunnen bereiken waarop het Westen machteloos zal zijn om op te treden.
